ရှမ်းမြောက်ဒေသက ရှမ်းဘာသာဖြင့်ရေးထိုးထားသည့် ကျေးရွာအဝင်ဆိုင်းဘုတ်များအား တအာင်းအမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (TNLA) က တအာင်း (ပလောင်) ဘာသာဖြင့် အစားထိုးမှုတွင် ဒေသခံများ၏ သဘောထားမပါဝင်ဟု ပြောဆိုကြသည်။
ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း၊ ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်တွင် မူရင်းရှမ်းဘာသာဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ရွာအဝင်ဆိုင်းဘုတ်များအား ဒေသခံများ၏ သဘောထားမပါဘဲ တအာင်း (ပလောင်) ဘာသာများဖြင့် အစားထိုးရန် ဖြုတ်ချလိုက်သည်ဟု ဒေသတွင်း သတင်းအရင်းအမြစ်များက ပြောသည်။
ထိုသို့လုပ်ဆောင်ရာတွင်လည်း TNLA က ဒေသခံများအား အသိပေးခြင်းမရှိဘဲ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများကိုသာ အစည်းအဝေးခေါ်ယူ၍ ၎င်းတို့သဘောထားအတိုင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ရှမ်းအမျိုးသားရေး လှုပ်ရှားနေသူတစ်ဦးက ပြောသည်။
“မူလရှိပြီးသား အဲ့လိုမျိုး ပြောင်းတဲ့ဟာက မူလကိုယ့်ဒေသ ဥပမာ – ကျမတို့ နမ့်စန်တို့၊ မန်တုံတို့၊ အဲ့လိုမျိုး ကိုယ့်ဒေသ၊ ကိုယ့်ရဲ့အုပ်ချုပ်ခွင့်၊ ကိုယ့်လူမျိုး၊ ဥပမာဆိုရင် ကျမတို့ ဒီလူဦးရေ နေထိုင်မှုကိုပဲ ကြည့်မလား၊ ကိုယ့်လူမျိုးနေထိုင်တဲ့ ဒီစာပေကို သုံးစွဲတဲ့လူမျိုး၊ အဲ့ပေါ်မှာ များတဲ့ဒေသမျိုးဆိုရင်တော့ ပြဿနာမရှိပေမဲ့ အတူတူရောနှောနေထိုင်တဲ့ အခု ဒီပြဿနာ ဖြစ်သွားတဲ့ မိုင်းယုပေါ့နော်။ ဒီမှာဆိုရင် အများဆုံးက ရှမ်းတွေ၊ ကချင်တွေ နေတယ်။ အဲ့လိုမျိုး ဘာသာစကား ပြောင်းတာတွေ၊ ဒါမျိုးလုပ်တဲ့ဟာတွေ၊ ဒါကကျတော့ လူမျိုးစု ၂ စု ကြားကို ပဋိပက္ခတွေ၊ အမုန်းတရားတွေကို ပိုပြီးမှ ကြီးထွားလာစေနိုင်တယ်။” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
TNLA အနေဖြင့် ၎င်းတို့ ထိန်းချုပ်ထားသည့်ဒေသတွင် တအာင်းဘာသာ ပြောင်းလဲရန် လုပ်ဆောင်နေခြင်းမှာ ပြဿနာ မရှိသော်လည်း ကချင်၊ ရှမ်း စသည့်လူမျိုးများ အများဆုံးနေထိုင်ကြသည့် ဒေသတွင် ယခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်သည့်အတွက် လူမျိုးစုများကြား ပဋိပက္ခ ပိုမိုကြီးထွားလာစေသည်ဟု ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
အဆိုပါ ရှမ်းအမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားနေသူက “နောက်တစ်ခုကကျတော့ ဒေသခံတွေရဲ့ သဘောထားဆန္ဒတွေ မပါဘဲနဲ့ ဒါက အာဏာရှင်ဆန်တယ်လို့ မြင်တယ်ပေါ့နော်။ ကိုယ့်အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုတည်းရဲ့ စိတ်ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ဒီလိုမျိုး ပြောင်းတာတွေက” ဟု ဆိုသည်။
မေလ ၅ ရက်နေ့က ကျေးရွာအဝင် ဆိုင်းဘုတ်များအား ဖြုတ်ချရန် ပန်လော့ကျေးရွာ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး တစ်ဦးတည်းကိုသာ အသိပေးခဲ့ပြီး မေလ ၈ ရက်နေ့၊ နံနက် ၉ နာရီ အချိန်ခန့်တွင် ကွတ်ခိုင်မြို့နယ်၊ မိုင်းယု ကျေးရွာ၊ မိုင်းယုလမ်းခွဲရှိ ရွာအဝင်ဆိုင်းဘုတ်များအား TNLA က ဖြုတ်ချခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
တအာင်းလူမျိုးရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးက “ရှမ်းတွေလည်း၊ သူတို့မှာလည်း သူတို့ရဲ့ စာ၊ အလံတွေ သူတို့မှာလည်း သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ရှိပြီးသားဆိုတော့ ဒါ အရင်နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက သူတို့က ဒါကိုလုပ်ထား ပြီးသား၊ ရွာဆိုင်းဘုတ်တွေ ရှမ်းဘာသာနဲ့ သူတို့ ရှမ်းအလံနဲ့၊ အဲ့နေရာက တကယ်လို့များ တအာင်းတွေရော၊ ရှမ်းတွေရော ရှိမယ်ဆိုရင် သူတို့က တကယ်လုပ်ချင်တယ် ဆိုရင်တောင်မှ ရှမ်းတွေရဲ့ ခွင့်ပြုချက်တောင်းမှ သူတို့ရှမ်းတွေက ဒါကို သူတို့အရင်ကတည်းက လုပ်ထား တာဆိုတော့” ဟု ပြောသည်။
လက်ရှိ၌ TNLA ၏ ထိုသို့လုပ်ရပ်မှာ ဒီမိုကရေစီ မဆန်သည့်အပြင် အတူယှဥ်တွဲနေထိုင်သည့် လူမျိုးစုနှစ်စုကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားစေရန် ဦးတည်နေသည်ဟု ဒေသတွင်း တအာင်းလူမျိုးရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူက ပြောဆိုသည်။
“ဒါကို တအာင်းဘက်ကရော၊ ရှမ်းဘက်ကရော ညှိနှိုင်းပြီးမှပေါ့နော်၊ ဒါကို ကျနော်တို့ ပြုပြင်မယ်၊ ရှမ်းဘာသာစာ လည်း ထည့်မယ်၊ ကျနော်တို့ရဲ့ တအာင်းဘာသာစာလည်း ထည့်မယ်ဆိုရင်တော့ တမျိုးပေါ့နော်၊ အခုကကြတော့ ဘလိုင်းကြီး အကုန်လုံးဖြိုဖျက်၊ တအာင်းအလံတွေရော၊ တအန်းစာတွေလည်း တပ်သွားတာဆိုတော့ ရှမ်းတွေ အတွက်လည်း မကောင်းဘူး၊ ဒါက ကြာလေ လူမျိုးရေးပဋိပက္ခတွေလည်း ပိုပြီးတော့ ဖြစ်စေလာတာပေါ့နော်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ဒေသခံများအနေဖြင့် ရှမ်းစာပေတဖက်၊ တအာင်းစာပေတဖက် နှစ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားဖော်ပြရန် TNLA တာဝန်ရှိသူများအား တောင်းဆိုထားသော်လည်း ဗဟို၏ ခွင့်ပြုမိန့်အား စောင့်ဆိုင်းရဦးမည်ဟု မြေပြင်ရှိ တာဝန်ရှိသူများက ပြောဆိုထားကြောင်း ဒေသခံတို့ပြောဆိုမှုအရ သိရသည်။
အဆိုပါဖြစ်စဥ်နှင့် ပတ်သက်၍ TNLA ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဗိုလ်မယေဦးအား ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာတွင်လည်း ၎င်းတို့ မသိဘူးဟု ပြန်လည်ပြောဆိုသည်။
“ကွတ်ခိုင်ဆိုင်းဘုတ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှ ကျမဆီရောက်လာတာ မရှိသေးဘူး၊ ဘာမှလည်း သတင်းတက်လာ တာ မတွေ့ရသေးဘူး” ဟု ဗိုလ်မယေဦးက ပြောသည်။
အခြားသော တိုင်းရင်းသားများနှင့်အတူ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဥ်တွဲနေထိုင်ရေး မူဝါဒများ ကျင့်သုံးနေသည် ဗိုလ်မယေဦးက ပြောဆိုသည်။
“ဒီတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့မှ ကျမတို့သည် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဥ်တွဲရေးကို ကျမတို့ လက်ခံထား ပါတယ်။ အဲ့ကြောင့်မို့ ဒီတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဥ်တွဲဖို့၊ ကျမတို့ နေထိုင်သွားဖို့ ရှိတယ်။ နောက် တခုက ဒီတိုင်းရင်းသား အချင်းချင်းကြားမှာ တကယ်လို့ အငြင်းပွားမှုတွေ တစုံတရာ ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင်လည်း ကျမတို့ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှာ ဖြစ်တယ်။ အဲ့ဒီကိစ္စသည် လူထုက စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ မရှိဘူး။ မူလ နေထိုင်ရာက နေထိုင်နိုင်ပါတယ်ပေါ့နော်” ၎င်းက ဆိုသည်။
ကွတ်ခိုင်မြို့ကို “၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေး” ကာလအတွင်း ဇန်နဝါရီလ ၈ ရက်နေ့က စတင်၍ စစ်ကောင်စီ၏ ခမရ ၂၄၁၊ ၂၄၂၊ ၂၄၅ နှင့် အမြောက်တပ်ရင်း ၂၄၇ တို့အား မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်များနှင့်အတူ တအာင်းတပ်ဖွဲ့ TNLA က တိုက်ခိုက်သိမ်းယူပြီး ထိန်းချုပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။
သို့သော် ကွတ်ခိုင်မြို့တွင် ကိုးကန့်တပ်မတော် (MNDAA)၊ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် (KIA) တို့ကလည်း နေရာအချို့တွင် တပ်စွဲထားသည်များကို တွေ့ရပြီး ကျေးရွာဘက်အခြမ်းများအား TNLA က ထိန်းချုပ်ထားသည် ဖြစ်ရာ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားများလည်း အပြည့်အဝ လည်ပတ်နေပြီ ဖြစ်သည်။
အလားတူ ကျောက်မဲမြို့နှင့် မိုင်းငေါ့ မြို့အဝင် ဆိုင်းဘုတ်ကိုလည်း ရှမ်းဘာသာဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် နောက်ကျောဘက်တွင် ဒေသခံများ၏ သဘောထားမပါဘဲ TNLA က တအာင်းစာပေ ဖြည့်စွက်ထားသည်ဟု ဒေသတွင်း သတင်းအရင်းအမြစ်များက ပြောဆိုပါသည်။
NMG ပေးပို့သည်။